Иерусалимдин бардык коргоочуларынын куттуу эскерүүсүнө арналган

Галилео

Кириш сөз
66-жылы күзүндө. Жүйүт жеринде, Римге каршы күчтүү көтөрүлүш башталды, ал көп өтпөй чыныгы согушка айланды (Жүйүт согушу, Улуу согуш, Милхама ха-гадол). Көтөрүлүшкө Иудеянын прокурору Флорус ибадаткананын казынасын тоноп кетиши себеп болгон. Кийинки башаламандык үчүн жаза катары, Флор, Иерусалимде пайда болуп, шаардын бир бөлүгүн өз аскерлерине талап-тоноо үчүн берип, шаардын көптөгөн тургундарын айкаш жыгачка чаап, сабап салган.
Флордун мыкаачылыгы элдин каршылыгын жаратты. Иерусалимде турган кичинекей Рим гарнизону талкаланды. Жүйүт аймагына баш ийген Сириянын губернатору Гай Сестий Галл аскерлерин чогултуп (30 миңден ашуун аскер), күздүн башында (Тишрей айында) козголоңчу жүйүттөргө каршы чыккан. Иерусалимге бара жатып, Галл шаарларды өрттөп, алардын тургундарын жок кылган. Галилеяга жазалоочу экспедициядан кийин, ал аскерлери менен Иерусалимге келип, Зофим тоосуна (Скопус) отурукташып, шаарга кол сала баштаган. Көп күндүк жемишсиз уруштан кийин ал артка чегинүүнү чечти. Рим аскерлеринин саны, анын чеберчилиги, тажрыйбасы жана куралдануусу Галлуска кол салууга даяр эмес Иерусалимдин тургундарын талкалоого толук негиз берди. Бирок Галлус деңиз жээгиндеги өрөөндү көздөй чегинди. Ушул убакка чейин бул күтүүсүз бурулушка эмне себеп болгону тарыхчылар үчүн табышмак бойдон калууда. Кандай гана болбосун, жүйүттөр Элазар бен Шимондун жетекчилиги астында римдиктерди куугунтуктоого шашылышкан. Римдиктер Бет-Хорон шаарына жакын капчыгайда курчоого алынган. Галлус беш миң аскерин жоготту. Жүйүт жери римдиктерден тазаланган. Галилеяны коргоо козголоңчулардын армиясын түзгөн Жозеф бен Маттитахуга (кийинчерээк Иосиф Флавий деп аталган) тапшырылган. Галилеядагы көтөрүлүштүн дагы бир ири колбашчысы - Гуш-Халавдын Йохананы (Гисхалдын Йохананы), ал партизандык милицияны түзгөн.
67-жылы жазында, Рим генералы Веспасян, 60 миңинчи корпустун башында Галилеяга басып кирген. Жөөттөр менен Римдиктердин күчтөрү болжол менен бирдей эле. Айырмасы, Рим армиясы тажрыйбалуу кесипкөй жоокерлерден турган, ал эми жүйүт армиясы чындыгында дыйкан милициясы болгон, анын жоокерлеринин көпчүлүгү биринчи жолу курал көтөрүшкөн. Мындан тышкары, Рим армиясынын кишенделиши темирдей тартипке салынып, Флавий менен Иоханнан өз ара катуу урушка киришкен. Согуш тажрыйбасы да, чебер командирлери да болбогон көтөрүлүшчүлөрдүн аскерлери талкаланган. Флавийдин римдиктердин алга жылышын токтотуу аракети ийгиликсиз аяктаган. Анын жоокерлеринин көпчүлүгү качып кетишкен, ал эми өзү болсо, өзүнүн күчтөрүнүн бир бөлүгү менен Иодфат (Иотапата) чеп шаарына баш калкалаган. 67-декабрда Веспасиан Жодафаттын дубалдарынын астында пайда болгон. Ушул учурдан баштап биздин окуя башталат.
Johanan Ben Zvi
Йоханан бен Зви биринчи жолу өлгөн шаарды көрдү. Мен өлгөн адамдарды көрдүм. Мен өлгөн жырткычтарды көрдүм. Бирок мен өлгөн шаарларды көрө элекмин. Терезеси жана эшиги жок өрттөлгөн үйлөр, көчөлөрдө кандуу денелер, бардык жерде кан. Мигдал Хашемеш шаарынын үстүнөн синагога кара шумдуктуу скелет болуп турду. Синагоганын босогосунда, бир топ эски түрмөктөрдү кармап, жыртык карыя жатыптыр. Шамал ак чачтын эбегейсиз зор манжасын дырылдатты. Ал тирүү көрүнгөн жана бул коркунучтуу болчу. Батып бара жаткан күндүн нурлары түрмөктөрдүн үстүнөн, Тоорат, тамгалардын кара катарларын бойлоп өтүп, мындай сөздөрдү баса белгилеп: «Жүзүмзарыңды өзүң уурдаба: келгинге жана жакырларга тапшыр. Мен Сенин Кудайыңмын ... ”Яир этияттык менен өлгөн абышканы айланып өтүп, синагогага кирди. Полдо түрмөктөрдүн калдыктары, пергамент шейшептер, лампалардын сыныктары жаткан. Арундун ордуна кара тешик пайда болгон дубалдын жанында, ал жерде келишим тактайчаларынын сыныгын көрүп, аны көтөрдү. Алтынчы жана жетинчи осуяттар жалпак ташка чегилген, бирок "жок" бөлүкчөсү артка кайтарылган: "Өлтүр! Ойноштук кылуу! "
Ал эми бурчта балдардын бут кийимдери турат. Аарондо киши колдуу болуп, зордукталган аял бар.
Бүркүт уясы
Чоң Хермондун бүркүттөрүнүн уялары менен аскаларынын арасында козголоңчулар отрядынын Йоханан бен Зви баш калкалаган жайы жашырылган. Алардын үңкүрүнө алып келген оролгон, араң сезилген жолдору таштын калдыктарына толуп, сайлар аркылуу өтүп жатышты. Үңкүрдүн кире беришиндеги тикендүү бадалдар менен анжыр дарактары тоолордун эчкилери өтө албай тургандай кылып чырмалышып, чырмалышкан.
Түндөрдүн биринде отряддын жигиттери үңкүрүнүн жанында отурушуп, акырын ырдашты. Бир маалда бадалдын бутактары бөлүнүп кетти. Узун бойлуу бир карыя пайда болду. Акырын тегеренип карап, отко чыгып, отуруп көпкө чейин унчукпай отурду. Джоханан аны жакындан изилдеп чыккан. Катаал беттеги бырыштар, кара түстө, жырткыч аквилиндик мурду, жука эриндердин катуу бүктөмү ...
- Шолем, хебарим! - деди карыя көпкө чейин унчукпай отургандан кийин.
- Шолем! - деп жооп берди бардык Йоханан.
Алар унчуккан жок.
- Мен Банияданмын, алыс эмес жердеги шаарданмын ... - деди акыры жымжырттыкты бузуп. Анан кандайдыр бир жол менен акылсыздык менен кошумчалады: - Бизде шаарда сойкулук бар, маселе ушундай.
Алар унчугушкан жок ...
- Бул үчүн, ата, сиз бул жөнүндө айтып берүү үчүн түндө бут кийимиңизди ташка уруп алдыңызбы? - деп жылмайып койду Жоханан. - Рахмат, ата, биз өтүп кетсек - ороп беребиз. Бизге бирөө гана жетишсиз.
Баары күлүп калышты, абышка көңүлү чөгүп отко түкүрдү:
- Мына, аргымактар ​​... Ооба, ал ал жөнүндө эмес ... Анын көзүнчө ит бирөөнү барууга ыңгайлаштырып койду - бул эмне!
- Анан ага ит болбосо, ким барышы керек? Джоханан күлүп жиберди. - Ага дин кызматчы барышы мүмкүн эмес ...
Карыянын ачуусу келе баштады. Ал, кыязы, өжөр жана катаал киши болгон.
- Жок, мен туура эмес адамдарга келдим. Сен Канаим эмессиң, жана Жоханан эмессиң ...
"Биз Канайымбызбы же жокпу, Ата, сиз бул жөнүндө билбейсиз". Сиз бизге эмне үчүн келгениңизди ачык айтып коюңуз? - Джоханан ордунан туруп, оттун айланасында жүрүп, оор колун ийнине коюп чалдын жанына отурду.
- Мейли, сүйлө!
Чал күлүп койду:
- Эмнеге менин жанымда отурасың? Бир нерсе болсо сайып сал, а? Сага сай, өзүңө келген карыяга бычак сай. Баары бир жакында өлөт. Жана мен буга чейин жер бетинде эмне болсо, ошонун бардыгын жасадым. Ал аялын жерге берди. Мен кызыма жакшы үйлөндүм. Бирок Gd ага уул берген жок. Жаш кезимде деле эч нерседен коркчу эмесмин, бирок азыр ... Биз Галилеяда алсыз адамдар эмеспиз ... - деп күлүп койду. - Менин атым Арие ха-Гаризим. Балким сиз уктуңуз беле?
Бен-Зви калтырап кетти. Чын эле Ари өзүбү?! Бир жолу Галилеядагы эң белгилүү каракчы. Карыя калп айтып жатпайбы? Ал Римдин тыңчысыбы? Алардын бизнеси жакшы жолго коюлган.
- Явнедеги Бен Нахми эсиңдеби? - деп сурады Жоханан, бир кезде атасы Арьени үйүнө катып койгон деп айткан.
Карыянын бадырайган кашы көтөрүлүп кетти.
- Мен аны эстебей эле коёюнбу? Сиз аны кайдан билесиз?
- Ооба, бул менин ишим.
- Сеники сеники ... Ал мени куткарды ... Мени жашырды ... Ал Явне четинде, булактын жанында жашачу. Ал жөнүндө башкалар айта албаган ал жөнүндө мен эмне билем? - карыя, сыягы, Яир ага текшерүү уюштурууну чечкенин түшүндү. - Ооба, кеп ошондо ... Анын Дамаск канжары бар болчу, ушунчалык кооз ... жана анда жазуусу бар ... Эмне бар эле? Ооба, бул жерде: "Эч тартынбаңыз!"
- Туура, - деди Йоханан бир аз унчукпай туруп. «Кечиресиз, мен сизге дароо ишенбедим. Анда эмне үчүн ...
- Демек, мен бул ит жөнүндө айтып жатам ... ал римдик. Түнкүсүн келет, оозун жашырат. Аны менен коопсуздук. Мага кызыктуу болду - ал ким? Римдин ким болуп чыкканын билесиңби?
- Мейли?
- Сестий Галл - бул ким! .. Өзү ... Эми ук, эртең кечинде ...
Түн ырайымсыз
Түн ... Жер тынчсыздануудан, эмгектен жана кайгыдан эс алат. Ал өзүнүн өзгөчө музыкасына толгон. Цикадалардын шыңгырашы, алыскы ырдын алсыз үндөрү, жалбырактардын анча-мынча шуулдаганы, айдын жарыгында күмүш түстөр - мунун баары түнкү жумшак симфонияга айланган. Баниас шаары уктап жатат. Бактар ​​уктайт, куштар уктайт, адамдар өз үйлөрүндө укташат. Даанышман Рав Шмюэль уктайт жана уйкусунда татаал галачикалык суроолорду чечет. Анын жүзү катаал жана токтоо. Уктап жаткан Шломо, шаардык акмак. Ал түшүндө адамдык акылмандыктын эң жогорку чегине жеткендигин көрөт - ал бардык тамгаларды, жыйырма эки тамганы толугу менен үйрөнгөн. Дүкөндүн сатуучусу жана сейрек кездешүүчү каардуу Натан уктайт жана шаардын биринчи колуктусу Эстер дагы уктап жатат. Натан болсо жылаңач Кетураны жана Эстерди - анын жигити аны жек көрөт. Натандын жийиркеничтүү жүзүндө бакыт бар, Эстердин жүзү үмүтсүздүктөн ыйлап жатат. Керемет Кетура төшөгүндө жатат, бирок ал уктабайт. Анын терезесинде жарык жылтылдайт. Анын бакчасында жалбырактар ​​шылдырайт. Анын бакчасынын артында турган жети канаим да ойгонот. Алар бадалдардын арасында жатып, жүрөктөрү биригип кетти. Алар күтүп жатышат. Алар түн ичинде чарчаган музыканы угушат. Анан алар күтүп жаткан үндөрдү укту: үргөн аттар, арабанын ызы-чуусу жакындап, аттардын күркүрөгөнү. Экөө арабадан секиришет. Эшиктин чырылдаганы ... жерде жаркыраган нур ... үнсүз үндөр ... көлөкө ... аялдын кыйкырыгы ... Дене кулап ...
"Эми алдыга жөнө" дейт арстан манжасы тармал чачтуу, ичинде күмүш көп адам. - Алга ... Анан эсиңде болсун: ал жерде, сенин ордунда, сен легатсың, бул жерде сен эч ким эмессиң. Сиздин жансакчыңыз өлтүрүлдү!
- Сиз кимсиз? - дейт Сестий Галл кырылдап.
- Биз Канайымбыз, мындайды уктуң беле? Арстандын чачы бар адам шылдыңдап сурайт. - Гдден башка эч кандай башкаруучу жок, Халыктан башка салык жок, канаимден башка эч кандай дос жок. Биз сенин өлүмүңбүз! Түшүндүңбү?
Үн тынч жана буйрук берет. Галлус унчукпайт. Ал басынтылган жана корккон. Ал өзүнүн укмуштуу өмүрүндө буга чейин башынан өткөргөн эмес. Өлүм буга чейин анын көзүнө караган, бирок андай эмес. Анын колунда ар дайым кылыч болуп, жанында жоокерлер турган. А бул жерде - караңгылык, артында канжардын четин сайып, арстандай чачы бар кишинин жанында, ага буйрук берген Сестий! Legate жана Нерондун сүйүктүүсү! Жана бул адам Галлуга өзүнө белгисиз дүйнө жөнүндө акырын айтып берет. Бүтүндөй бир элдин дүйнөсү жөнүндө, ачкалыктан, кордуктан жана коркуудан үмүтүн үзгөн эркектер, аялдар жана балдар жөнүндө. Азап жана кыйынчылыктар дүйнөсү жөнүндө. Алар көпкө чейин жолду басып өтүшөт. Ай, таштар, капталдарында кургак чөптөр. Дарыя күңкүлдөп, таш бассейнге түшүп, жашоонун ырын ырдайт. Бассейндин четтерин карагат жана карышкыр өскөн. Сестийдин тамагы кургап кетти. Арстан чачтуу адам анын акылын окуйт.
"Отур," дейт ал, - отур, эс ал, legate, суу ич. Мына, Галилеядагы эң таттуу суу. Билесизби, эки күн мурун бул жерде беш адам эс алган. Алар тойго барып, эс алып отурушту. Суу ичишти, сүйлөшүштү ... Беш киши ... Бири мугалим. Үч айылдагы бардык балдар андан Тооратты үйрөнүштү. Бул биздин ыйык китебибиз. Сизде жок. Сизде ыйык китептер такыр жок. Ошондой эле акушерка болгон. Бул жерде анын жардамысыз эч ким төрөлгөн эмес. Ошондой эле дарыгер. Ал чөптөр менен дарылаган. Ал биздин аймактын бардык жолдорун басып өттү. Ошондой эле, ал иттериңизди да дарылаган ... Мен бир жолу ысыкта анын жүрөгүнө бычак сайып жибере жаздадым. Анан ал менин бетиме карайт ... "Теңирдин алдында баары бирдей!" - сүйлөйт. Анын жанында уулу жана кызы бар. Сенин отрядың өтүп бара жатты. Алар мени издешти. Бирок, көрдүңбү, алар тапкан жок. Булакка бардык ... Мас болуп калдык. Андан кийин биз бир аз көңүл ачууну чечтик. Көрдүңбү, алар бизди тапкан жок, жамандыкты айрып салыш керек болчу ... Бул жерде отургандардын бардыгы өлтүрүлдү ... Жок, алар кызды тирүү таштап кетишти. Зордуктап, жолго таштап кетишкен. Апам аны көтөрүп алды. Мына ушундай окуя, Легейт ... Сиз бул раблга буйрук бересиз ... Тур, андан ары кетели ...
Жол, таштар, айыл, тосмолор, үйлөр, бакчалар. Тынч, укмуштай, көңүлдү чөктүргөн жымжырттык. Бүткүл айыл жымжырт ... Эч кандай үшкүрүк, эч кандай үн, эч кандай үн чыкпайт. Кайдадыр бир эшик чырылдайт, ачылат жана тарсылдайт ... Дагы ачылат, кайра тарсылдайт ...
«Бул айылда адамдар бар болчу, - дейт арстан манжалуу адам, - көп адамдар бар. Алар өлтүрүлдү. Баары. Биздикин жашырганы үчүн. Алгач, балдар ата-энесинин көзүнчө, андан кийин аялдар эркектердин көзүнчө өлтүрүлгөн. Бул үйгө бир аял жашынган, кара, легат, кара, ушул үйдө ... Ал табылды. Жүз башы аны менен жатууга чакырды ... Бул үчүн ал ага өмүр берет. Сиздин Рим шлюхтарыңыз анын астында түнү бою ушундай падышалык белек үчүн бийлешет. Бирок биздин аял аны өлтүрүп салды. Аны бычак менен туш келди уруп сал. Андан бүтүндөй шарап териси төгүлдү. Анан аны өлтүрүп салышты ... Эми бул жакка кел, Легат ... - арстандын кулагы бар адамдын үнү жайбаракат жана үстөмдүк кылат.
Үч адам легатты эшикти кең ачып сарайды көздөй түртүп жатышат.
"Бул жерде бир үй-бүлө жашаган: атасы, апасы жана төрт уулу" деген үн дагы деле тынч. «Аксакал сиздердин легиондордо кызмат өтөп, Парфияда каза болгон. Эки - канаим - тоого чыгышкан. Төртүнчүсү - эркек бала, энеси менен ... Канаимге сеники келди, бирок таппай койду. Андан кийин алар эң кичүүсүн кармап, эненин көз алдында ушул дарбазанын жанында - ушул дарбазага тийип ал, легат, тий, сага айтып беришет - аны айкаш жыгачка кадашты.
"Андай болушу мүмкүн эмес", - дейт Галлус. - Сиз алданып калдыңыз. Мен аялдарга жана балдарга тийбегиле деген буйрук бердим.
«Жок, - дейт арстандын манжалуу адамы, - жок, мени эч ким алдай алган жок. Мен инимди дарбазадан өзүм алып чыктым!
Галлус унчукпайт. Ал абдан чарчаганын сезет. Баарын тез арада бүтүрүүнү каалоо. Ал дубалга караган чоң таштын үстүндө отурат. Ал айтат:
«Эгер чын болсо, мени өлтүрүп сал. Эмне үчүн кечиктирип жатасыз? Бул жерде өлтүрүңүз. Мен эми ордунан турбайм.
- Туруу! Арстан манжалуу адам жакында дейт.
Алардын үчөө Галлды көтөрүп, пахта бутуна отургузушту. Алар аны дагы жетектешет. Галлус буга окшогон адамдарды суракта жана өлүм жазасында көргөн. Алар анын колунда болчу, бирок ал алардын күчүнүн деңгээлин эч качан элестеткен эмес. Ал жерди, ал өзүнө баш ийген жерди жана ал жек көргөн жерди алардын менчиги болгондугун да билген эмес ... Жинди, чөл менен дем алган Иудея. Ал римдиктердин колунда жолдор жана чептер гана бар экендигин билген эмес. Жана чоң шаарлар. Ал эми бир аз капталына - жана жер толугу менен аларга таандык. Жана бүгүн ал өзүнүн сабатсыздыгы үчүн акча төлөйт. Кечээ анын жазалоочулары аларды кыйнашты, бирок бүгүн ... Бир жылдан кийин эмне болорун ойлонуп жатасыңбы, келесоо, бир мүнөттө эмне болорун ойло - деп айтышат алардын даанышмандары. Анан бир аздан кийин, балким, бир аздан кийин эч нерсе болбойт. Эч нерсе эмес. Жана күтүлбөгөн жерден жашоо, укмуштай таттуу жашоо, анын бардыгын толтурду. Аны өлтүрүүгө болбойт, ал өлтүргүсү келбейт ... Жана өзү үчүн күтүлбөгөн жерден тизесине жыгылып: "Ырайым!"
- Мына ушуну, легат, - дейт арстандын манжалуу адамы, - биз сени жана жансакчыңды коё беребиз. Ал өлтүрүлгөн жок. Биз аны жөн эле акылсыздык кылбасын деп бир аз таң калтырдык! Өз жериңе бар. Легионду бутуна тургузган акмак болбойт деп ишенем. Болбосо, ушул түнү уят болгонуңуз ар кимдин оозунан түшпөйт. Бул абдан күлкүлүү болот ... Ооба, дагы бирөө ... Жети күндөн кийин биздин улуу майрамыбыз Йом Ха-Кипурим келет. Бул күнү, Раббибиз жер бетиндеги бардык адамдардын тагдырын атайын Китепке жазат. Эгерде сен бүгүн биздин колубузду тирүү калтырып койсоң, анда Теңир сени бир нерсе үчүн сүйгөнүн билдирет. Сиз узак жашайсыз! Тагдырлар китебине жакшы жазуулар!
Баары күлөт. Сынган Галлус акырындап арабаны көздөй жөнөйт.
* * * * * * *
Көп өтпөй Сестий Галл жан дүйнөсүнүн таң калыштуу, бирок алгыс талабына баш ийип, аскерлерди башкарууну жардамчысына өткөрүп берет жана Римге кайтып келип, Неронго күтүлбөгөн жерден ачылган жөнөкөй чындыкты айтып берет: Жүйүт жеринен кетиш керек, жүйүттөрдүн согушу - империянын акырынын башталышы. Бирок Нерон аны кабыл албайт жана түрмөгө камоого буйрук берет. Эки жылдан кийин Нерон өзүн-өзү өлтүрүп, Галлус зындандан бошотулат. Жана өмүрүнүн акырына чейин ал укмуштуу адамдар жөнүндө жана адамдын тагдыры жөнүндө жазуулар жазылган Тагдырлар китеби жөнүндө сөз кылат.
Уландысы бар