АҚШ-та тұратын танымал қазақ ақыны өз елінің билігіне жүгінді: бүкіл әлем халқы оның хатымен бөлісті

Елдегі қаңтар оқиғасынан кейін билік бейбіт тұрғындар арасынан «терроршыларды» табанды түрде іздей бастағанға ұқсайды. Қарапайым азаматтардың көптеп ұсталуы, полиция бөлімшелерінде ұрып-соғуы соның дәлелі. Істің шегіне жетті, олар оларды өлгендердің арасынан іздей бастады, деп хабарлайды KZ Media.

Сурет: Shutterstock

Соңғы апталарда елдің әр түкпіріндегі соттар қаңтар оқиғасында қаза тапқандардың кейбірінің мәйітін эксгумациялауға бұйрық беріп жатыр.

Эксгумация толқыны немен байланысты? Қайтыс болғандар қылмыстық істерге күдікті ме? Алматы қалалық ІІД қаңтар оқиғасын Бас прокуратура тексеріп жатқанын айтып, бұл сауалдарға жауап бере алмады.

Жүрегі жараланған туыстардан қайтыс болған туыстарын жай ғана қалдыруды сұрайды.

Тақырып бойынша: Мемлекеттік департамент америкалықтар мен дипломаттарды Украинадан кетуге шақырды, ал АҚШ азаматтарына Ресейге бармауға кеңес берді

Мұндай әңгімелер күн сайын көбірек. Туыстарының мәйітін эксгумациялауға қарсылық білдірген марқұмдардың туыстарының наразылығын білдірген азаматтар, белсенділер, блогерлер билікті ақылға шақыруға тырысуда.

Осы орайда белгілі блогер президентке үндеу тастады Айжан Хамит, Америка Құрама Штаттарында тұрады, бірақ өз отанындағы оқиғаларды бақылап отыруды ешқашан тоқтатпайды.

Айжан Хамит – қазақтың белгілі ақыны Хамит Ерғалиевтің немересі. Ол KazNet-тің (Интернеттің қазақ сегменті) танымал блогерлерінің бірі. Сондықтан жиі талқыланып, мақталып, сыналады. Айжан тарихи тақырыптарда, тарихи тұлғалар туралы жазады.

«Мен, қазақ халқының қызы, Қазақстанның халық ақыны Хамит Ерғалиевтің немересі Хамит Айжан Мұратқызы Қасымжомарт Тоқаевқа жүгінгім келеді.

Кешіріңіз, оны құрметті деп айту енді тіл емес.

Қасымжомарт Кемелұлы!

Нағыз тыңдаушы мемлекет болсаң, ел тағдырына бей-жай қарамайтын Қазақстан азаматы, мені тыңда.

Мен Гегель мен Бабельді ажырата алмайтынымды бірден мойындаймын, оның үстіне кеше сіздің сөйлеген сөзіңізден кейін мен бұл атауларды гуглға қарадым. Әрине, біздің президентімізбен салыстырғанда, сіз білімді адамсыз, әкеңіз атаммен сөйлескен. Сіз зиялы отбасынансыз. Сонда грузин классигі Тенгиз Абуладзенің «Тәубе» фильмін көрген боларсыз. Олар қараған болуы керек. Кеңес қайраткерінің денесін дәл осы фигура репрессияға ұшыраған суретшінің қызы болып шыққан әйел қалай қазып алғаны есіңізде. Ол сотта: «Мен үш рет қаздым, тағы үш жүз рет қазамын», - деді.

Менің досым Тина Церетели маған бұл көріністің астарын айтып берді. Ежелгі грузин әдет-ғұрыптары бойынша, жер тек еркек болған адамды ғана қабылдай алады. Ал жаман адам болып, қайғы әкелген адамды жер қабылдай алмайды. Сондықтан, 80-ші жылдары үш большевик Филипп Махарадзенің, Миха Цхакаяның мәйіттері, үшінші есімде жоқ, біреу үнемі қабірлерді қазып жатты. Қабірлер Тбилиси қаласындағы Мтацминда тауындағы ұлттық пантеонда орналасқан. Мен оны қазып тастадым, мәйіттерді көметін еді, бірақ келесі күні біреулер қайтадан қазып алды. Мәйіттерді қайта жерлеу мәселесі көтерілді. Өйткені бұл адамдардан екі метр жерде Махарадзе өлтірген грузин халқының әкесі Илья Чавчавадзе жатқан. Оны опасыздықпен атып өлтірді. Грузиндер үшін Илья Чавчавадзе қазақтар үшін Ахмет Байтұрсынов сияқты. Яғни, бұл большевиктердің мүрдесін қазған адамдар Грузин ұлтының Чавчавадзе сияқты лайықты ұлдарымен тең келе алмайды деп есептеді. Бұл оқиға Абуладзе фильмінің негізін құрады, олар дененің таңғы көрінісін түсірген бұл үй, Батумидегі стендтер, мен сонда тұрған кезде, мен осы үйдің жанынан бір емес, бірнеше туристерді жүргіздім. Фильм соңында атасын пұт тұтып, оның қансорғыш екенін білмеген бұл қайраткердің көңілі қалған немересі өз-өзіне қол жұмсап, бұл қайраткердің баласы әкесінің денесін жардан лақтырып жібереді.

Мен мұны неге басқарып отырмын. Соңғы күндері сіздердің нукерлеріңіз митинг кезінде қаза тапқан қазақ ұлдары мен ер азаматтарының үйіне барып, қазба жұмыстарын жүргізу үшін қаза тапқандардың мәйітін қазып алуға құқы бар қағаздарын, сот шешімдерін әкеліп жатыр. Жерлеу алдында мәйіттерге сараптама жүргізілді, олардың бәрі сіз берген бұйрықтың салдарынан оқтан қаза тапты. «Ескертусіз өлтіру үшін» атуға бұйрық берген сен едің. Бұл ұлдардың көбісі әйел мейірімін біліп, бала туып, ата-анасына тірек болып үлгермеді. Енді мына ата-аналар сенің адал иттеріңнен балаларының бейітін күзетуге мәжбүр, олар шақалдай ескертусіз келіп, мәйіттерді қазып алып, алып кетеді. Адамдардың барлығы неліктен мұны істеп жатқанын таң қалдырады. Ал айтарым, батылдық жетпесе, бір жерден «Қазақстанға опасыздықпен шабуыл жасаған» 20 мың лаңкестің денесін табу керек.

Сіз халықтың алдында өзіңізді төмендеткеніңіз сонша, тіпті оған бардыңыз. Сіз, Қасымжомарт Кемелұлы, өз ана тіліңізді білсеңіз, халқыңыздың ділін білсеңіз, бұл халыққа қандай қорлық көрсеткеніңізді түсінер едіңіз. Қазақстан халқының жартысына жуығын ұстанатын Исламда мәйіттерді қазуға тыйым салынған. Мұны төтенше жағдайларда ғана жасауға болады, мысалы, аумақты су басқан. Мұхаммед пайғамбар қазір сенің халқың жасап жатқан өлген жаудың денесін қорлауға жол берілмейтінін, өйткені бұл «адамдық ар-намысты құрметтеу, өйткені қарсы жақтар соғысып, бірін-бірі өлтірмек болғанымен, адамдар Қарама-қарсы адамдар болса да, адамдар.» (Құран 17:70).

Адамның қадір-қасиетін құрметтеу принципі адам ағзасына тек тірі кезінде ғана емес, өлгеннен кейін де құрметпен қарауды талап етеді. Осы себепті Ислам діні өлген дұшпандардың денелерін бүлдіруге тыйым салады, керісінше, оларды қарсы жаққа ауыстыруды, мүмкін болмаса, жерлеуді бұйырады. (Ислам құқығы және халықаралық гуманитарлық құқық: негізгі қағидаларға кіріспе. Ахмед ад-Давуди).

Менің бір ғана сұрағым бар. Қай құдайға табынасыз, Қасымжомарт Кемелұлы? Өлтіріп, жала жауып қана қоймай, соңғы баспанасынан қазылған осы кісілердің зираттарын қазір сіздің нұсқауыңыз бойынша қорлап жүргендердің барлығына Құдай не тілеп отыр? Болып жатқан оқиғадан жәй түршігерлік танытатын халқыңыздың менталитетін, тұрмыс-тіршілігін, іргетасын түсінбесеңіз, қалайша өзіңізді осы қоғамның бір мүшесі санайсыз?

Білесіз бе, азаттықты қатты сүюші өлеңдері үшін опасыздықпен өлтірілген қазақтың атақты ақыны Махамбет Өтемісұлы болған. Мен бұл тақырыпты көп зерттедім, көптеген мақалалар жаздым. Оны өлтіруге үш адам келіп, басын шауып, Баймағамбет сұлтанға апарады. Махамбет қайтыс болғаннан кейін әулеттің үлкендері сұлтанға келіп: «Сен жеңдің, басыңды бер, оны адам сияқты жерлеу керек», – дейді. Ал Махамбеттің басы денеге қайтарылғандықтан, басы денесінің дәл үстінде жатқан. Қазақта өлген адамды мазақтау әдет емес, сонда сен кімсің бұлай? Сендер қазақ емессіңдер анық. Сіз даланың ар-намыс кодексін де, ислам заңдарын да түсінбейсіз, мен имандылық пен адамгершілік қағидаларына үнсіз қалдым.

Халқыңды білсең, кешірілмес қателік жібергеніңді түсінер едің, Қасымжомарт Кемелұлы. Орыстың штыктарын өз халқыңнан қорғауға шақырдың, өз халқыңды атып тастадың, сондай-ақ бұл адамдардың бейіттерін қорладың.

Сіз мұны ешқашан оқымайтын шығарсыз, ал егер оны оқысаңыз, сіз менің қарт ата-анама нукерлеріңізді жібересіз, бірақ мен сізге айтуым керек.

Өлгеннен кейін өздерін Мәскеудің бір жерінде жерлеуді өсиет етіңіз, сонда сізді орыс штыктары қорғайды. Өйткені қазақ сені ешқашан кешірмейді, оның үстіне қазақ жерінен өзіңді де қазып алмауыңа кепілдік жоқ. Дұрыс, болашаққа кеңес. Өйткені, біз бәріміз өлеміз және әрқайсымыз келесі дүниеде өз айқышымызды көтереміз. Сіздікі шыдамсыз».

Қаңтардағы жаппай наразылық акциялары бірнеше күннің ішінде гүлденген Қазақстанды планетаның ыстық нүктесіне айналдырды. Оның басты себебі жанармай бағасының өсуі болды. Алайда бейбіт түрде басталған шерулер қауіпсіздік күштерімен қақтығысқа ұласты.

Шерушілер үкіметтің отставкаға кетуін және елдің тұңғыш президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың саясаттан кетуін талап етті. 4 қаңтарда наразылықтар тәртіпсіздіктерге айналды: банктерді, дүкендерді тонау, кеңселерді тонау, әкімшілік ғимараттарды басып алу.

Елдің ең ірі қаласы Алматының көшелерінде атыс басталып, тәртіпсіздіктер мен тәртіп сақшылары арасында да қаза тапқандар пайда болды. 4353 адам зардап шекті, оның ішінде 3393-і құқық қорғау органдарының қызметкерлері. Өлген 225 адам мәйітханаларға жеткізілді, оның ішінде 19 полиция мен әскерилер.

Президент Тоқаев Ұжымдық қауіпсіздік шарт ұйымына (ҰҚШҰ) мүше елдерден көмек сұрады. Елге ҰҚШҰ бітімгершілік контингенті енгізілді, оның негізін Ресейдің әскери бөлімдері құрады. Бітімгершілік операцияға Ресейден бөлек Беларусь, Армения және Қырғызстан да өз әскерін ұсынды.

Қаңтардағы тәртіпсіздіктердің басты себебін Қазақстан президенті Тоқаев азаматтардың кірісіндегі стратификация деп атады. Бұл лаңкестердің пайдаланғанын, деп баса айтты ол. Тоқаев елдегі жағдайды қастандықтар мен радикалдар әкелген «ұнтақ бөшкесі», «жанып тұрған сіріңке» деп атады.

Әзірге «ведьма аулау» жалғасуда, алматылықтардың айтуынша, қала бірте-бірте қалыпты өмірге қайта оралуда. Дүкендер мен көліктер жұмысын қалпына келтіруде, жергілікті қызметтер көшелерді өртеніп кеткен көліктерден тазартуда, дегенмен барлық жерде толқу белгілері әлі де бар.

Сізді қызықтыруы мүмкін: Нью-Йорктегі басты жаңалықтар, біздің иммигранттар туралы әңгімелер және Үлкен Алма өмірі туралы пайдалы кеңестер - бәрін ForumDaily Нью -Йорктен оқыңыз.

Тәртіпсіздіктерден келген жалпы шығын Қазақстандағы қаңтар оқиғасы салдарынан бұзылған ғимараттарды жөндеуге жұмсалған шығындар мен мүлікке келтірілген залалды есепке алғанда 313,6 миллион долларға бағаланып отыр.

Бұдан бұрын ForumDaily жазғандай:

• Қазақстанда наразылық күшейіп келеді - Ресей бітімгершілік күштерін орналастырады Қазақстан аумағына.
• Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев қауіпсіздік күштеріне «ескертусіз атуғазорлық-зомбылық наразылықтарын басу үшін.
• Тоқаев елдегі тәртіпсіздіктер кезінде олар әрекеттенгенін айтты төңкеріс жасау, және кейбір «шетелдік жауынгерлер» елдегі наразылықтарға қатысқан.

Форум күнін де оқыңыз:

Еуропа және әлем чемпионы және аты аңызға айналған Цирк дю Солейдің әртісі: АҚШ-ты жаулап алған Таганрог тумасының керемет тарихы

Донецктің қарақшы нұсқасы: украиндық әйел соғысқа дейін тұрған туған қаласына қалай барғанын айтып берді

Кіші Мартин Лютер Кинг афроамерикандықтардың құқықтары үшін күресушінің шын аты емес: оны қалай және неге өзгерткені туралы қызықты оқиға

Сіз АҚШ-тағы өмір және Америкаға иммиграция туралы маңызды және қызықты жаңалықтарды алғыңыз келе ме? — бізді қолда садақа бер! Сондай-ақ біздің парақшаға жазылыңыз Facebook. «Дисплейдегі басымдық» опциясын таңдап, алдымен бізді оқыңыз. Сондай-ақ, біздің сайтқа жазылуды ұмытпаңыз Telegram каналы  мен Instagram- Онда қызық көп. Және мыңдаған оқырмандарға қосылыңыз ФорумДүниежүзілік Нью-Йорк — онда сіз мегаполистің өмірі туралы көптеген қызықты және жағымды ақпаратты таба аласыз.