Әзірбайжаннан келген иммигрант Twitter-де инженер болып, идеясын 50 миллион долларға қалай сатты

Тұрал Бәдірханлы – Массачусетс технологиялық институтында бакалавр дәрежесін алған Әзірбайжаннан келген алғашқы студент. Бакуден 160 шақырым жердегі Губа қаласында дүниеге келген ол бүгінде IT саласының кіндігінде – Силикон алқабында Twitter-де инженер болып жұмыс істейді.

«Мен ешқашан бұл жерге түсемін деп ойламадым». Армандар шынымен де орындалады, егер шын қаласаң...», – дейді Тұрал бір сұхбатында 1news.az — Мен Әзірбайжаннан 2002 жылы кеттім. Алдымен Түркияға, одан кейін Бостонға барып, сол жерде оқып, бакалавр, одан кейін магистр дәрежесін алды. Мен соңғы бес жыл бойы Калифорнияда тұрып, жұмыс істеймін. Мені технология мен инновациялар, атап айтқанда компьютерлік технология қызықтырады. Бұл жерде тұруымның басты себептерінің бірі.

Мен 2009 жылы оқуымды аяқтаған кезде Америкада қаржы дағдарысы жалғасып жатты. Оқуды бітіргеннен кейін, әдетте, түлектер жұмыс таба алатындай уақыт беріледі. Егер осы уақыт ішінде сіз еш жерде тұрмасаңыз, онда сіз кетуге мәжбүр боласыз. Менің университетімнің кейбір жігіттері жұмыс таба алмады. Бірақ мен өте бақытты болдым. Маған бірнеше ұсыныс түсті, соның ішінде Admob бір озық стартапынан. Мен осындай жобаларда жұмыс істегім келетінімді нақты білдім. Мұндай компанияларда сіздің жұмысыңыздың нәтижесі мультфильмдік әсерге ие. Бұл компанияда мен ұялы телефондарға арналған жарнамалық бағдарламаларды жасай бастадым. 2009 жылы бұл өте танымал бағыт емес еді, бірақ қазір бәрі өзгерді.

Бір жылдан кейін Google бұл компанияны миллиард долларға сатып алды. Google компаниясы біздің компаниямен бәсекелесті, бірақ біз өз өнімдерімізде олардан озып кеттік, сондықтан бізге оларды сатып алу оңай болды. Барлық қызметкерлер, 150 адам жұмысты өздерінің қанатының астында жалғастырды.

Білесіз бе, мен әрқашан өзімнің туындымды жасағым келді. Америка сияқты елде инновацияның орталығында болу, жасамау мүмкін емес. Егер мен өзім қалаған нәрсені істей алмасам, бұл тәжірибе болады. Сондықтан Google-де екі жылға жуық жұмыс істегеннен кейін мен одан ажырап, жобамды бастауды жөн көрдім. Менің досым екеуміз жүзеге асырғымыз келетін идеялар болды. Бірақ біз оларды аяқтай алмадық, өйткені ол Түркияға үйіне кетуге мәжбүр болды. Мен алты ай бойы өз идеяларыммен жұмыс істеуді жалғастырдым. Осы жылдың соңында мен мобильді қосымшалар саласындағы идеяларыммен бөліскен бір жігітті кездестірдім. Ол мен сияқты біраз уақыт Гуглда жұмыс істеді. Бізде отандық жарнама деп аталатын ұялы телефондарға арналған жарнаманың жаңа түрлерімен жұмыс жасау туралы ой келді. Мұндай жарнамалар Facebook және Twitter сияқты кейбір компаниялар үшін өте тиімді болып шықты. Біз бұл технологияны медиа-компаниялар үшін жасауға шешім қабылдадық, мысалы, ESPN, Fox, New York Times және т.б.

— Бұл жоба қанша уақытқа созылды? Қандай жетістіктерге жеттіңіз?

— Бұл компанияның жұмыс істегеніне бір жарым жыл болды. Осы кезеңде біз Twitter-мен кейбір жарнама стандарттары бойынша жұмыс жасадық. Олардың бізге ұқсас идеялары болды. Бірақ біз олардан тағы да озып кеттік, сондықтан олар біздің компанияны сатып алуға ниет білдірді. Бұл өткен жылдың маусым айында болған. Біз өз технологияларымызды Twitter технологияларына біріктіріп, оның бір бөлігі болдық.

— Сіздің компанияңызбен бірге әзірлеген қосымшаны Twitter-ге 50 миллион долларға сатқаныңызды естідім...

- Бұл құпия ақпарат. Бұл тақырыпта Twitter де, біз де сөйлескен жоқпыз. Қазір біздің компания осы компанияның бір бөлігі, мен соңғы бір жылдан бері сол жерде инженер болып жұмыс істеп жатырмын.

— Дегенмен, бұл стартапты неге саттыңыз?

– Бұған бірнеше себеп болды. Twitter-де бізде жоқ ресурстар болды және керісінше. Күштерді біріктіру арқылы біз бәсекелестерімізден озып кете алар едік. Бұл Facebook кіретін нарық және Google кіруді жоспарлап отыр. Біз жарнама сегменті туралы айтып отырмыз.

Жарнама - бұл әрқашан бірінші орынға ие болу өте маңызды, сондықтан сіз тез қозғалуыңыз керек.

— Бұл тиімді саланың бірі, ең пайдалысы болмаса...

-Келісемін. Twitter тек Facebook сияқты тек жарнамадан ақша табады. Google компаниясының айналымы жылына 60-70 млрд. Twitter бұл процесті компанияда бір жыл бұрын ғана іске қосты.

— Қазір не істеп жатырсың, Twitter сияқты компанияның бір бөлігі боласың ба?

— Біздің міндетіміз өзіміз жасаған өнімді Twitter жүйесіне біріктіру болды. Біз бұл процесті аяқтадық. Біз қазір осы компанияда мобильді технологиялармен жұмыс істеп жатырмыз. Namo Media-да бізде осы кеңістіктегі кез келген бәсекелестіктен алда болу туралы көптеген идеялар болды. Қазір бұл идеялар Twitter-ге тиесілі, біз оларды жүзеге асыру үстіндеміз.

— Сіз стартаптарда жұмыс істей бастадыңыз, қазір үлкен және танымал компанияда жұмыс істейсіз. Сіз айырмашылықты сезіне аласыз ба?

— Шағын компанияларда тәуекел мен күйзеліс әрқашан көбірек болады, бірақ сонымен бірге бір нәрсеге қол жеткізгенде, ол бірден байқалады. Мысалы, WhatsApp-ты алайық.

50 қызметкері мен 500 миллион пайдаланушысы бар шағын компания 20 миллиард долларға сатылды. Мұндай стартаптардың жетістігі ынталандырады. Сіз де адамдардың өмірін өзгерте алатын нәрсені жасай аласыз деген сезім пайда болады.

— Twitter-де жұмыс істеу арқылы бұған қол жеткізуге болады деп ойлайсыз ба?

— Twitter, айталық, Google сияқты үлкен компания емес.

Google бүкіл әлемде 40-50 мың адамды, Twitter - 3 мың, Facebook - 10 мың адамды жұмыс істейді, Twitter-дің көптеген міндеттері бар. Мүмкіндіктер бар, ал қалған екеуімен салыстырғанда ол салыстырмалы түрде жас, және кез-келген жетістік ол үшін маңызды бола алады. Бұл компанияда көптеген ақылды балалар бар, олармен көп нәрсе үйренуге болады.

— Қалай ойлайсыз, Бакуде де осындай әрекет жасауға болады ма?

— Баку мен үшін басқа әлем, өйткені мен мұнда штаттардағыдай ештеңе істей алмаймын. Бұл тек Бакуге ғана емес, кез келген басқа қалаға да қатысты. Әрине, мен орала аламын, бірақ мен енді мұнда технологияда жұмыс істей алмаймын.

– Болашаққа қандай жоспарларыңыз бар? Бөлісу.

— Мен 2-3 жылдан артық ештеңені жоспарламаймын. Қазір әлем тез өзгеруде, жоспарлар да солай тез өзгеруі мүмкін.

Сурет gencol.az

- Жасыңыз нешеде? Сен қай жақтансын?

— Менің жасым 29. Губада туып-өстім. 7-сыныптан кейін Түрік лицейіне оқуға түстім. Оқуымды қайда жалғастырсам екен деп ұзақ ойланып, Түркияны таңдадым. Боғазичи университетіне физика факультетіне оқуға түсті. Ол кезде мен Америкада білім алу туралы ештеңе білмедім. Мен ол жақта оқу ақысының жоғары екенін ғана білдім, ондай қаражатым болмаған соң оны көтере алмадым.

Түркияда мен дайындық курсында жүргенде ағылшын тілін оқи бастадым. Бұл кезең бірінші курсқа кірер алдында аяқталуы керек. Ол кезде мен АҚШ-тағы білім туралы көп нәрсе білдім. Мен американдық университетке түскісі келетін немесе сол жерде оқып жүрген басқа жігіттермен жиі сөйлесетінмін.

Белгілі болғандай, Америкада қаржылық факторды есепке алмағанда, оқушылардың түйіндемесін қарастыратын мектептер бар. Мен жылына 50 мың төлей алмайтынымды білдім және құжаттарды маған стипендия бере алатын адамдарға ғана тапсырдым.

Мен Массачусетс Технологиялық Университетіне қабылдандым - әлемдегі инженерияға мамандандырылған ең жақсы университет. Мен қатты қуандым.

– Америкаға, дәлірек айтсақ, Бостонға осылай жеттіңіз...

— Университеттен бөлінген қаражатқа бакалавр дәрежесін алдым. Магистратурамды профессорым төледі, онымен бірге ғылыми жобада жұмыс істедік. Мен университетте ассистент болып жұмыс істеп, екінші семестрдің ақшасын төледім. Мен компьютерлік жүйелер сабағында бірнеше семинарлар өткіздім.

— Бірінші курста қандай қиындықтарға тап болдыңыз?

— Тіл білу мен үшін үлкен қиындық тудырған жоқ. Мені адамдар, әртүрлі менталитет пен мәдениет қызықтырды. Алғаш рет туған жерімнен, мәдениетімнен соншалықты алыс болдым. Мен өзім үшін жаңа қарым-қатынасқа: мұғалім-оқушыға үйрене бастадым және уақыт өте көп нәрсеге үйрендім. Ең қызығы, мен тек профессорлардан ғана емес, студенттердің өздерінен де үйрендім. Бұл менің өмірімдегі ең жақсы тәжірибелердің бірі болды.

— Неге сабақ беруді жалғастырмадың? Бұл Құрама Штаттардағы ең құрметті және жақсы төленетін мамандықтардың бірі.

— Академия, былайша айтқанда, мен үшін тым теориялық. Иә, сіз зерттеу жүргізіп, жаңа нәрсені аша аласыз, бірақ сіздің инновацияларыңыздың көпшілігі практикалық қолдануды таппауы мүмкін. Олардың көпшілігі қағаз жүзінде қалды. Мен адамдардың өміріне әсер ететін және оларды жақсы жаққа өзгертетін өнімдерді жасауға көбірек қызығамын. Сондықтан мен сабақ беруді ұнатсам да жалғастырмауды шештім. Компьютерлік инженерия - көп ресурстарсыз жасауға болатын сала. Зауыттарды салудың, қосалқы бөлшектерді жинаудың немесе дәнекерлеудің қажеті жоқ. Бір компьютер жеткілікті.

— Ата-анаңыз туралы айтып берсеңіз. Сіздің отбасыңызда физиктер немесе математиктер бар ма? Дәл ғылымдарға мұндай құштарлық қайдан пайда болады?

— Анам физика пәнінің мұғалімі, әкем математика пәнінің мұғалімі. Анам жағындағы атам мен әжем де физик болған. Жауап өзін көрсетеді.

Ата-анам менің біліміме қызығатын, білімнің қадірін білген. Олар ағам екеумізге жақсы білім беруге тырысты. Айтпақшы, інім қазір менімен Сан-Францискода тұрады. Ол – инженер-электроника. Түркияда оқыған.

— Сіз ата-анаңызға қаншалықты жиі барасыз?

— Соңғы 10 жылдан бері мен Бакуге жыл сайын жаңа жылдық мерекелерге келетінмін. Студент кезімде мен де демалысқа келгенмін. Ата-анам жақында Бакуге көшіп келді. Бұған дейін біз Губада оларға бардық.

— Сан-Францискода сізге не ұнайды?

- Екі жүз алпыс шуақты күн! Жылына бір-екі апта ғана жаңбыр жауады. Көптеген кафелер мен мейрамханалар. Көптеген адамдар салауатты өмір салтын ұстанады және әрқашан әдемі көрінеді.

Мен басқа мемлекеттерге анда-санда барып тұрамын. Әр мемлекеттің, әр қаланың өзіндік мәдениеті, құндылықтары, энергиясы бар. Сан-Франциско - өте либералды қала. Мүмкін бұл инновацияның орталығына айналған шығар. Бірақ қала ретінде бұл өте аз. Халық саны миллионнан кем.

— Америка сізді өзгертті ме?

— Бейтаныс адамдармен араласуда ашық бола бастадым, бірақ жан дүниемде осы елге келгенімде 10 жыл бұрын қандай болсам, сол күйінде қалдым. Мәдениетіміздің құндылықтары бар, мен оны мәңгілікке сақтағым келеді. Меніңше, іштей өзгермей, өзге мәдениеттен жақсы нәрсені қабылдай білу керек сияқты.

— Соңында, шетелде тұратын әзірбайжандықтарға тілегіңіз қандай?

— Біз әзірбайжандықтар өзімізді және ұлтымызды жиі төмен бағалаймыз. Шетелде тұрғанда бұл дұрыс емес. Көптеген адамдар бұл туралы ойлануы керек.

Форум күнін де оқыңыз:

Әзірбайжан Америкадағы GUCCI сән үйіне қалай келді

Мен Киевтен тыныш жатқан Коннектикуттың маңына қалай көшіп келдім

АҚШ-қа визаға қалай жүгінбеу керек: неге бізге бас тартты

Менің американ азаматы болу жолдары: А-дан Я-ға дейінгі натурализация процесі

Сіз АҚШ-тағы өмір және Америкаға иммиграция туралы маңызды және қызықты жаңалықтарды алғыңыз келе ме? — бізді қолда садақа бер! Сондай-ақ біздің парақшаға жазылыңыз Facebook. «Дисплейдегі басымдық» опциясын таңдап, алдымен бізді оқыңыз. Сондай-ақ, біздің сайтқа жазылуды ұмытпаңыз Telegram каналы  мен Instagram- Онда қызық көп. Және мыңдаған оқырмандарға қосылыңыз ФорумДүниежүзілік Нью-Йорк — онда сіз мегаполистің өмірі туралы көптеген қызықты және жағымды ақпаратты таба аласыз.